Hướng dẫn toàn bộ cách chơi chắn hay từ A – Z của cao thủ

Chắn là một trong những hình thức chơi bài được rất nhiều bet thủ Việt yêu thích. Trên thực tế cách chơi chắn cũng không hề quá khó. Để hiểu hơn về cách chơi, luật chơi đánh chắn mời anh em cùng theo dõi bài viết dưới đây của Oxbet nhé!

Sơ lược về bài chắn

Trò chơi chắn là một sáng tạo của người Việt, bao gồm chắn bí tứ (chơi 4 người) và chắn bí ngũ (5 người). Cách chơi chắn được dân cư ở các tỉnh phía Bắc như Hà Nội, Hà Tây và Bắc Ninh yêu thích.

Hiện nay, chắn bí tứ là cách chơi phổ biến nhất (trong khi tổ tôm và chắn bí ngũ thường chỉ thấy được các cụ già vẫn hay chơi). 

Bộ bài chắn trước đây muốn chơi phải mua 1 bộ bài tổ tôm và bỏ đi một số hàng yêu như lão, thang và hàng bao gồm vạn nhất, văn nhất, sách nhất. Nhưng ngày nay, có thể dễ dàng tìm mua bộ bài chắn có sẵn với 100 quân bài, bao gồm các hàng:

• Hàng yêu (Chi Chi) x4 quân
• Hàng nhị (gồm nhị vạn, nhị sách, nhị văn) x4 quân
• Hàng tam (gồm tam vạn, tam sách, tam văn) x4 quân
• Hàng tứ (gồm tứ vạn, tứ sách, tứ văn) x4 quân
• Hàng ngũ (gồm ngũ vạn, ngũ sách, ngũ văn) x4 quân
• Hàng lục (gồm lục vạn, lục sách, lục văn) x4 quân
• Hàng thất (gồm thất vạn, thất sách, thất văn) x4 quân
• Hàng Bát (gồm bát vạn, bát sách, bát văn) x4 quân
• Hàng cửu (gồm cửu vạn, cửu sách, cửu văn) x4 quân

Mỗi quân bài trong bộ chắn có phần chữ và phần hình ảnh. Phần chữ bao gồm một chữ có thể hiện ở phía bên phải và một chữ có thể hiện ở phía bên trái. Phần hình ảnh có thể hiển thị các nhân vật và sự vật trong dân gian, tạo nên một xã hội thu nhỏ.

Để phân biệt các bài quân đội trong bộ chắn, ngoài việc nhìn vào hình ảnh mặt quân, người chơi còn có thể dựa vào chữ ở đầu mỗi bài quân. Chữ bên phải có thể hiện hàng gồm Nhị, Tam, Tứ, Ngũ, Lục, Thất, Bát, Cửu, Chi. Chữ bên trái có thể hiện chất gồm Vạn, Văn, Sách. 

Một giải pháp phổ biến để nhận biết dễ dàng cho những người không biết chữ Trung Quốc là “vạn cạnh, văn chéo, sách loằng ngoằng” (phần nửa dưới chữ bên trái).

Nguyên tắc cụ thể trong cách chơi chắn

Cách chơi chắn có số lượng người chơi là 4, nhưng trong trường hợp thiếu người có thể chơi 2 hoặc 3 người. Ban đầu, 1 hoặc 2 người sẽ chia bộ bài thành 5 phần và bỏ đi 5 quân để bắt cái. Người lớn tuổi nhất hoặc chủ bàn thường sẽ bắt đầu cái đầu tiên bằng cách gộp 5 quân bài lẻ thành một phần bất kỳ để làm nọc.

Tiếp đó, rút 1 quân từ mọc và đưa vào một phần bài bất kỳ trong 4 phần còn lại. Vị trí người bắt cái được tính theo vòng từ trái sang phải theo thứ tự 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 tính từ người cho cái.

Người được cái sẽ lấy phần bài vừa bốc cái, sau đó các nhà sẽ lấy phần bài theo thứ tự như vậy. Kể từ ván bài thứ 2, người ù ván bài trước sẽ bắt cái và 2 nhà ở hai bên cánh sẽ chia bài.

Trường hợp, sau ván bài hòa thì người bắt cái sẽ là người ở dưới tay của nhà bắt cái ở ván trước.

Người chiến thắng cuộc là người có bài ù và không vi phạm luật, sau khi ù, người chơi phải xướng các bước có trên bài để tính điểm. Điểm sẽ được tính dựa vào những người chơi xướng chứ không phụ thuộc vào cước trên bài.

Nếu xướng ù không đủ cước thì người chơi chỉ được ăn điểm theo những gì đã xướng. Trường hợp xướng thừa hoặc sai sẽ bị đền theo từng cước xướng.

Các nhà sẽ phải xếp các bài thành các tổ hợp khác nhau như chắn, cạ, ba đầu hay quân lẻ.

Người chơi sẽ sử dụng các kỹ thuật đánh bài, ăn bài, bốc nọc, chíu… sao cho tròn bài và chỉ còn 1 quân lẻ (hoặc ba đầu) để anh em chờ ù.

Có 2 dạng chờ ù trong cách chơi chắn là chờ bạch thủ (khi bài tròn gồm đúng 5 chắn, 4 cạ và 1 quân bài lẻ) và chờ ù rộng (chờ 3 đầu hoặc bài đã có đủ 6 chắn và 1 quân lẻ). Khi chờ ù rộng thì người chơi chỉ cần bốc lên quân bài cùng hàng với quân lẻ, nhưng chờ bạch thủ phải là quân cùng hàng, cùng chất (chữ chính) với quân chờ ù.

Khi đánh mỗi nhà sẽ cầm trên tay 19 quân bài, riêng nhà có cái sẽ có 20 quân và sẽ là người đánh quân đầu tiên. Các nhà tiếp theo sẽ ăn bốc hoặc tùy theo bài mình, nhưng luôn duy trì bài mình đủ 19 quân cho đến lúc ù.

Trong khi đánh chắn, người chơi chỉ bị ù quân đánh ra từ nọc, không được ù cây “cửa trên”, ngoại trừ trường hợp “chíu ù”. Mỗi người chơi sẽ có 2 cửa để ăn bài, bao gồm cửa ngăn (bên tay phải) và cửa trên (bên tay trái). Trường hợp chíu có thể ăn hoặc ù ở bất kỳ cửa nào.

Những thuật ngữ cơ bản trong cách chơi chắn

Dưới đây là một số thuật ngữ cơ bản mà người chơi cần biết trong cách chơi chắn, cụ thể: 

• Cửa chì: Tức là cửa của mình được ưu tiên ăn và đánh ra, mang tính chủ động. Đây cũng là cửa được ưu tiên ù và thứ tự tính từ trái qua phải
• Cửa trên: Chính là cửa của nhà trên cánh, chỉ được ăn khi nhà trên nhường hoặc đánh ra, mang tính bị động
• Bài nọc: Bao gồm 23 quân được sử dụng để bốc lên cửa chì khi không ăn được ở cửa trên. Lưu ý: quân nằm trên cùng của nọc sẽ không được tính
• Chíu: Tức là trường hợp ưu tiên khi lên bài có 3 quân giống nhau cả về hàng và chất. Nếu xuất hiện quân thứ 4 dù là bốc mọc hay đánh ra, thì vẫn có thể chíu ăn hoặc chíu ù. Lưu ý khi chíu ăn phải trả cửa về vị trí mình đã chíu và hạ cả 4 quân dưới mặt. Nếu chíu quân nhà trên cánh đánh ra thì vẫn đánh vào cửa của mình bình thường
• Chíu ù: Tương tự như chíu nhưng quân chíu cũng chính là quân để ù
• Ăn bòn: Tức là khi trên bài có sẵn 1 chắn hạ xuống và ăn thành 2 rào giống nhau
• Ù bòn: Giống như ăn bò nhưng quân ăn bò cũng chính là quân để ù
• Thiên khai: Là khi trên bài có sẵn 4 quân giống nhau cả về hàng và chất

Những lỗi phạt trong khi chơi chắn

Sau đây là những lỗi phổ biến trong khi cách chơi chắn, đánh chắn: 

Lỗi treo tranh là khi ù nhưng không được tính điểm.

Có một số trường hợp dẫn đến lỗi treo tranh, ví dụ như:

Chíu nhưng không trả cửa đúng vị trí: Khi chíu nhưng không đặt cửa về vị trí ban đầu, thường được nhắc nhở ngay nên lỗi này ít khi xảy ra. Chíu xong đánh hết 1 vòng không hạ đủ cả 4 quân xuống mặt

Ví dụ: Có 3 quân cửu vạn, bốc được thêm một quân cửu vạn. Đáng nhẽ phải hạ cả 3 quân xuống mặt, nhưng người chơi lại chỉ hạ 1 quân cửu vạn xuống để ăn, không hạ đủ cả 3 quân.

Lỗi trái vỉ, khi ăn một cạ nhưng ù không được tính điểm

Nếu ăn một cạ, theo cách chơi chắn phải đặt quân trên tay ở trên quân bài ăn. Cong ngược lại thì đặt quân bài ăn ở trên quân bài hạ xuống tức là phạm lỗi trái vĩ. Các cụ thường có câu “treo tranh, trái vỉ nghỉ ăn tiền”, chính là nhắc nhở về các lỗi trên đây.

Tổng hợp các lỗi bắt bào phải bền làng

Dưới đây là tổng hợp tất cả 14 lỗi bắt báo phải bền làng trong cách chơi chắn: 

• Lỗi bỏ ăn chắn: Nếu trước ăn được một quân để thành chắn nhưng không ăn, sau mới lại ăn quân đó thành chắn, cạ hoặc đánh ngay quân đó.
• Lỗi ăn chọn cạ: Nếu bỏ không ăn cạ một quân nào rồi lại ăn cạ quân đó hoặc quân cùng hàng với nó.
• Lỗi đánh cả chắn: tức là đánh bỏ cả 1 chắn đi.
• Lỗi xé chắn: Đánh bỏ 1 quân rồi sau đó lại ăn chắn đúng quân đó hoặc sau lại dùng quân đó ăn cạ.
• Lỗi tách chắn ăn cạ: Tách 1 chắn xuống ăn cạ rồi sau lại ăn hoặc ù hoặc đánh đi với quân còn lại.
• Lỗi ăn chắn xé chắn: Ăn 1 chắn nào đó rồi lại xé chắn đó đánh đi.
• Lỗi ăn cạ đánh cạ: Đánh bỏ cả 1 cạ đi, nhưng sau mới lại ăn cạ khác và ngược lại.
• Lỗi xé cạ ăn cạ: Tức là xé 1 cạ ra đánh rồi sau lại ăn cạ với quân còn lại.
• Lỗi tách cạ ăn cạ: Khi tách 1 cạ xuống ăn 1 cạ khác rồi lại ăn hoặc ù hoặc đánh đi với quân còn lại.
• Lỗi ăn cạ đổi chờ: Nếu bài đã chờ ù thì không được phép ăn cạ để đổi chờ
• Lỗi ù láo hay ù phá bài: Khi hạ bài xuống ù mà không đủ yếu tố cần thiết để ù (thiếu chắn, bài vẫn què, ù không đúng quân chờ…).
• Lỗi ù chi rộng: Trường hợp chờ ù chi khi trên bài đủ 6 chắn trở lên. Khi bài chờ chi rộng, nếu chi lên ngay vẫn được ù nhưng nếu có thể đổi chờ được mà không đổi chờ, khi ù sẽ bị báo.
• Lỗi bỏ ù: Khi bài lên cây ù mà quên không ù khi đã bốc nọc cây tiếp theo thì sẽ không được ù nữa. Nếu cố tình ù thì chắc chắn sẽ bị báo. (Những lỗi này thường là do cố ý vi phạm).
• Lỗi xướng sai: Là xướng thừa hay không đúng với những cước có trên bài. Lỗi này đền làng tương ứng với cước đã xướng.

Tìm hiểu cước sắc trong chơi đánh chắn

Khi Ù, nếu bài ù có những điểm đặc biệt thì sẽ được ăn thêm tiền, điểm đặc biệt đó được gọi là “Cước”. Người chơi cần ghi nhớ những bước  bên dưới để biết cách xướng ù khi kết thúc ván chắn, điều này rất quan trọng đối với những người mới học cách chơi chắn.

Ở Chắn An Nam có đầy đủ các cước tương tự như ngoài đời, gồm có:

• Xuông: Tức là ù rộng và không có cước sắc gì. Trường hợp này có thể hạ bài và không cần xướng, trong Chắn An Nam khi nào cũng đặt sẵn cước này.
• Thông: Được hiểu ù tiếp sau khi ván liền trước vừa ù. (Ván trước treo tranh, trái vỉ vẫn được cung cấp thông tin nhưng ù báo thì không được)
• Chì: Nghĩa là ù ngay tại cửa chì của mình.
• Thiên ù: Ù khi lên bài đủ 10 tổ hợp chắn, có đủ ít nhất 6 chắn. Trường hợp này thường rơi vào người chơi nào có cái.
• Địa ù: Tức là ù quân bài nọc đầu tiên hoặc chíu địa ù quân bài người chơi khác đánh khi chưa bốc nọc.
• Tôm: Được hiểu là trên bài ù có bộ ba: tam vạn, tam sách, thất văn. (tối đa sẽ gồm có 4 tôm)
• Lèo: Trên bài ù gồm bộ ba là cửu vạn, bát sách, chi chi. (tối đa gồm 4 lèo)
• Bạch định: Những lá bài trừ toàn quân đen.
• Tám đỏ: Bài ù nhưng có đúng 8 quân đỏ.
• Kính tứ chi: Tức là bài ù có 4 con chi đỏ còn lại toàn quân đen.
• Thập thành: Nghĩa là bài ù có đủ 10 chắn
• Thiên khai: Bài ù khi lên bài sẽ có sẵn 4 quân giống nhau.
• Ăn bòn: Bài ù có 1 chắn bất kỳ hạ xuống ăn thành 2 chắn giống nhau.
• Ù bò: Tức là khi cây ù cũng là cây ăn bòn
• Có chíu: Được hiểu là bài ù có chíu.
• Chíu ù: Trường hợp cây ù cũng chính là cây chíu.
• Bạch thủ ù chi: Tức là bài ù bạch thủ cây chi. (chơi online là: bạch thủ chi)
• Hoa rơi cửa phật: Bài ù chì bạch thủ quân nhị vạn trường hợp trên chiếu ăn 1 chắn ngũ vạn. 
• Cá lội sân đình: Bài ù vật chì bạch thủ quân bát vạn nếu trên chiếu ăn 1 chắn ngũ vạn. 

Những cước sau không được hỗ trợ ở Chắn An Nam:

• Nhà lầu xe hơi hoa rơi cửa phật: Khi ù, trên tay có bài chắn ngũ vạn (nhà lầu), chắn tứ vạn (hình cái xe), chắn bạch thủ nhị vạn (hoa đào).
• Ngư ông bắt cá: Khi ù, trên tay có bài chắn chi (ngư ông), chắn ngũ sách (thuyền), chắn bạch thủ bát vạn (cá).

Hướng dẫn cách tính điểm trong chắn

Mỗi tên được quy định tương ứng với số “Điểm” và số “Dịch”. Khi ù đúng luật, cần dựa các xướng để tính toán số điểm tổng, nhân tổng hợp này với số điểm mà mỗi người thua cuộc phải mất cho người ù.

Điểm và dịch của cước sẽ mang tính địa phương, khi chơi trực tuyến, quy định về điểm và dịch theo hầu hết các địa phương ở miền Bắc trong cách chơi chắn như sau:

Kết luận

Như vậy, Oxbet đã vừa tổng hợp toàn bộ cách chơi chắn chi tiết nhất từ A – Z. Hy vọng qua những chia sẻ trên anh em đã có thêm cho mình kinh nghiệm để đánh chắn hiệu quả nhé.